Bilimsel adı Camellia sinensis olan beyaz çay, aslında Uzakdoğu menşeili bir çay türüdür. Anavatanı Çin, Doğu Nepal, Doğu Tayland, Tayvan, Sri Lanka ve Hindistan olan beyaz çay, yaklaşık 5000 yıl önce Çin’de bulunmuştur. Rivayete göre Çin imparatoru Shen Nung, bir seyahati esnasında susadığını söylemiş ve yardımcıları da ona güneşin altında ısınan sudan vermişler. Suyun içine düşen beyaz çay taneleri, bu ılık suya özel bir tat vermiş ve bu içecek imparatorun çok hoşuna gitmişt. Rivayetin ne kadar doğru olduğunu bilemiyorum ancak imparator için oldukça hoş bir buluş olmuş. :)
Günümüzde pek çok ünlünün kullanması ve uzmanların da tavsiye etmesiyle gündeme oturan beyaz çayın birçok faydası olduğu söylenmekte. Beyaz çay adı altında genelleyip geçmemek gerek çünkü kendisinin türleri mevcut. Ve her türün kendine özgü tadı ve faydası var. Bu nedenle size en uygun beyaz çay türünü seçmeniz için gelin türleri tanıyalım…
Bai Hao Yinzhen (Gümüş Kadife)
Dünyada en çok tüketilen beyaz çay türüdür. Çin’in Fujian bölgesinde üretilen bu çayın yaprakları yaklaşık 3 cm ebatlarında ve gümüş renkli kadifemsi bir yapıya sahiptir. Beyaz çayın en çok tüketilen türü olduğu için fiyatı da diğerlerine nazaran oldukça yüksektir. Bu çayın en temel özelliği 75 derecede demlendiğinde açık sarı bir renk almasıdır. Çayı demlediğinizde yaprakların üzerinde bulunan gümüş rengi kadifemsi tüylerin çayın üzerinde yüzdüğünü görürsünüz. Oldukça hafif ve tatlı bir tadı vardır.
Bai Mu Dan (Beyaz Şakayık)
Gümüş kadife türünün daha ekonomik hali olarak kabul edilir. Aromasının yüksek, fiyatınınsa düşük olması tercih sebebidir. Demlenme sonrası açık yeşil ve altın sarısı bir renk alarak meyvemsi bir tat veren bu çayda ot aromaları yoktur.
Shou Mei
Beyaz çayın bitkisinin üst kısımlarındaki yapraklarından elde edilen bu tür yeşilimsi rengi ve lezzetiyle bilinir. Demledikten sonra koyu sarı bir renk alıyorsa bu durum çayın kalitesiz olduğunu işaret eder.
Gong Mei
Beyaz çay severlerin üçüncü tercihi genelde bu çaydır. Taze çay bitkilerinin yapraklarından elde edilen Gong Mei, yaprakların hafifçe bükülmüş olması nedeniyle insan kaşına benzer. Bu nedenle “Kaş” adıyla da bilinir. Demlenince koyu altın sarısı bir renk alır ve Çin’de geleneksel olarak Çin mantısı ile birlikte servis edilir.
Beyaz Puerh
Bu türün hasadı bahar aylarında yapılır. Tüm çay toplama işlemleri elle yapılır. Yani nazik bir beyaz çay türüdür. Bununla birlikte zengin ve tatlı bir aroması vardır.
Seylan Beyazı
Bu tür adından da anlaşılacağı üzere Seylan, yani Sri Lanka bölgesinde yetişir ve oldukça pahalı bir beyaz çay türüdür. Elle toplanan çay yaprakları güneşte kurutulur ve yine elle ufalanır. Açık bakır rengi sahip bu çayın tadı oldukça hafif ve tazeleyicidir.
Darjeeling Beyazı
Seylan beyazı gibi, Darjeeling beyazı da elle toplanır ve yağmurlu iklimlerde yetişir. Yaprakları oldukça kabarıktır ve demlendiğinde açık altın sarısı bir renk verir. Çok yumuşak bir tadı ve kokusu vardır.
Afrika Beyazı
Kenya ve Malavi bölgesinde yetişen bu tür, zengin bir aromaya sahiptir ve kafein oranı diğer çaylara göre daha yüksektir.
Gelin şimdi beyaz çayın içeriğine bir göz atalım:
- Antioksidan: Beyaz çay, antioksidan olarak siyah ve yeşil çayla aynı özelliğe sahiptir.
- Kateşin: İçeriğinde aktif kateşin bulunan beyaz çay, bu özelliğiyle meme kanserine karşı etkili bir içecek diyebiliriz.
- Tanin: Diğer çay türlerine göre tanin miktarı düşük olmasına karşın beyaz çay pek çok hastalığa iyi gelmektedir.
- Teaflavin: Bu polifenol, çayın acılığını belirleyen bir maddedir. Beyaz çayda daha düşük teaflavin olduğu için tat olarak siyah ve yeşil çaydan daha tatlıdır.
- Tearubigin: Çaya rengini veren bu madde, beyaz ve yeşil çayda daha az olduğu için bu çayların rengi daha açıktır.
- Kafein: Yeşil çayda siyah ve yeşil çaya göre daha az kafein vardır. Özellikle orijinal Fujian beyaz çayının düşük kafeinli olduğu bilinmektedir. Buna karşın beyaz çayın yetiştiği yer, yetiştirilme ve işlenme süreci gibi şeyler çayın kafein miktarını artırabilmektedir.
Demleme Yöntemleri
Beyaz çayı mutlaka güvendiğiniz aktarlardan, marketlerden veya eczanelerden alın. Ayrıca aldığınız yerden nasıl demleneceği konusunda bilgi edinin. Çünkü her türün kendine özgü bir demleme yöntemi vardır. Ancak aklınızda bulunması gereken birkaç ipucu verebilirim:
• Bazı beyaz çayların demlenmesi için daha uzun süre ve daha çok sıcaklık gerekir. Genelde 90 derecede 3-5 dakika demlemek yeterlidir. Fakat bazı türleri yeşil çay gibi hassastır ve bu çayları 70 derecede 3-5 dakika demlemek gerekir.
• Demleme süresi söz konusu olunca beyaz çay; siyah ve yeşil çaya nazaran daha toleranslıdır. Ancak çok uzun süre demlerseniz beyaz çayın tadı acıyabilir. Tavsiye edilen demleme süresini göz önünde bulundurun ve bir deneme yanılma yöntemiyle kendi tercihinizi belirleyin.
• Çeşme suyu yerine mutlaka içme suyu kullanın.
• Çayınız demlenirken fincanınızın üzerini kapayın ve soğumasını önleyin.
• Kaliteli ve geniş yapraklı beyaz çay, birkaç kez demlenebilir.
• Tercih size ait olsa da, beyaz çayın o hafif ve hoş tadını almak için şeker ya da süt kullanmamanızı tavsiye ederim.
Muhafaza Yöntemleri
Beyaz çayı muhafaza etme yöntemleri, kuzeni yeşil çay ile hemen hemen aynıdır. Düşük oksitli olan bu çaylar bir yıl kadar tazeliğini koruyabilir. Ancak çayınızı taze tutmak için;
*Çayı mutlaka serin ve karanlık bir yerde saklayın.
*Direkt gün ışığı, nem ve ışıktan koruyun.
*Çayı asla buzdolabına koymayın.
*Hava geçirmez ve mat bir kapta muhafaza edin.
*Çayı kahve, tarçın, karabiber gibi ürünlerin yanına koymayın. Zira bu tür ürünlerin aromaları birbirine karışabilir.
Beyaz Çayın Faydaları
Beyaz çayın kansere, ağız sağlığına ve kilo vermeye yardımcı bir içecek olduğunu biliniyor. UV ışınlarından korunmaya, cilt sorunlarına ve antibakteriyel özelliği ile çeşitli enfeksiyonlara iyi gelen beyaz çayın faydalarını gelin daha detaylı öğrenelim.
- Kilo Vermeye Yardım Eder: Almanya’da yapılan bir çalışma, beyaz çayın yağ hücrelerini yok ettiğini ve yeni yağ hücrelerinin oluşmasını engellediğini gösteriyor. Beyaz çay, diğer çay türlerine göre daha az işlendiği için yağ yakmaya yarayan maddeleri daha yoğun bir biçimde barındırıyor. Harvard Medical School‘a göre beyaz çayda bulunan kateşin adlı madde kilo vermede oldukça etkili.
- Sivilceleri Önler: Sivilcelerin sağlığa direkt olarak bir zararı olmasa da estetik açıdan hiç de arzulanan bir şey değildir. Londra’daki Kingston University’de yapılan bir araştırma beyaz çayın antiseptik ve antioksidan maddeler açısından zengin olduğunu ortaya koyuyor. Dermatologlara göre antioksidan maddeler cildin hücre yapısını korur ve sivilce oluşumunu engeller. Bu nedenle günlük düzenli olarak 1-2 bardak beyaz çay içmenin vücudunuzda toksinleri atmada ve sağlıklı bir cilde sahip olmada oldukça işe yarayacağı söylenebilir. Keza demlediğiniz yeşil çayı soğuttuktan sonra pamuk yardımıyla cildinize sürerek hafifçe masaj yapmanızda cilt sağlığınız açısından faydalıdır.
- Kansere Karşı Etkilidir: Cancer Prevention Research’de yayınlanan bilimsel bir makalede, beyaz çayın kanser hücrelerini ortadan kaldırmada yeşil çaydan daha etkili olduğu ifade edilmektedir. Yine Malezya’da yapılan bir araştırma beyaz çayın sahip olduğu antioksidan ve antiproliferatif (hücre büyümesini engelleyen) maddelerin kanser hücrelerinin büyümesini engellediğini ortaya konuyor. Yani beyaz çay hem zararlı hücreleri ortadan kaldırıyor hem de sağlıklı hücreleri koruyor. Oregon State University‘de yapılan bir araştırmada da beyaz çayın antioksidan ve polifenol bakımından zengin olduğunu ve bu maddelerinde kanserle savaşta etkin olduğunu gösteriyor. Beyaz çayın metabolizmaya yaptığı katkıyla da kansere sebep olan faktörlerin azalmasına yardımcı olduğu biliniyor. Kansere karşı etkili maddelerin bulunduğu kateşin de beyaz çayın içinde bol miktarda vardır. Hatta beyaz çay, en çok kateşin içeren bitkidir. Bu da beyaz çayı kanser düşmanı yapan çok önemli bir unsurdur.
- Saç ve Cilt Sağlığına Yararlıdır: Beyaz çay, antioksidan zengini bir bitki olması nedeniyle bağ dokuları sıklaştırır. Bu da kepek ve egzama gibi alerjilerin ortadan kalkmasına yardım eder. Antioksidanların saçla ilgili sorunlarda oldukça yardımcı birer madde olduğu biliniyor. Güney Kore’de yapılan bir bilimsel çalışma, EGCG adlı antioksidanın insan saçının uzamasına yardımcı olduğunu ortaya koyuyor. ABD’de yapılan bir çalışma ise bu antioksidanın saç hücrelerinin sağlıklı gelişmesi, yaraların çabuk iyileşmesi ve kırışıklıkların azalması gibi faydalar sağladığını gösteriyor. Fenol bakımından zengin olması nedeniyle de beyaz çay, cildi sıkılaştırır ve kırışıklıkları önler.
- Diyabete Karşı Etkilidir: Mutlaka ailenizde en az bir diyabet hastası vardır. Değişen yaşam tarzları ve beslenme alışkanlıkları nedeniyle diyabet, yani şeker hastalığı gittikçe daha yaygın bir hale geliyor. Çin’de yapılan bir araştırma, düzenli olarak beyaz çay tüketen diyabet hastalarının sağlıklarında gözle görülür bir iyileşme olduğunu gösteriyor. 2015 yılında Portekiz’de yapılan bir araştırma, düzenli beyaz çay tüketiminin diyabetin beyin zarı üzerindeki olumsuz etkilerini azalttığını gözler önüne seriyor.
- Hafızayı Güçlendirir: Beyaz çay, şahane bir antioksidan ve kateşin kaynağı olması nedeniyle hafızaya çok iyi gelen bir besindir. Portekiz’de yapılan bir araştırma kateşinin beyni, yaşlılığa bağlı hafıza zayıflığına karşı koruduğunu göstermektedir.
Beyaz Çayın Yan Etkileri
Beyaz çay, düşük kafeine sahip olması ve yararlı maddeler içermesi nedeniyle oldukça sağlıklı bir içecektir ancak aşırı tüketim durumunda bazı risklerde taşımaktadır.
Beyaz çayda kafein miktarının düşük olduğunu biliyoruz ancak her halükarda kafein içerir. Bununla birlikte taze yapraklardan elde edilen çay, daha olgun yapraklardan elde edilen çaya göre daha fazla kafein içerir. Bu da bazen yeşil çaydan daha fazla kafein içermesi anlamına gelebilir. Kafein çarpıntı, anksiyete, uykusuzluk gibi rahatsızlıklara neden olabilen bir maddedir. Bu nedenle beyaz çayı fazla kaçırdığınızda alacağınız kafein miktarı da artabilir. Demek ki neymiş? Günlük maksimum 2 bardak :)
Beyaz çayın içinde bulunan flavonoid adlı madde vücuttaki demir miktarını artırabilir. Bu nedenle beyaz çayı yemeklerden önce almaya özen gösterin. Ayrıca hekiminiz demir eksikliğini nedeniyle ilaç verdiyse bu ilaçlarla beyaz çay içmemeye de dikkat edin.
Şifa ile kalın :)
Paylaş
DOĞAL REÇETE: BEYAZ ÇAY
4/
5
Oleh
Elifobya
